Filipino

Makikita mo ito sa bawat wika!



Narinig mo na ba ang tungkol sa SDGs?

SDGs stands for Sustainable Development Goals.

Ang "SDGs" ay nangangahulugang Sustainable Development Goals.
Noong 2015, pinagtibay ng United Nations General Assembly ang 17 Sustainable Development Goals na makakamit sa 2030.
Ang mga SDGs ay ginawa batay sa isang malakas na pagkilala sa krisis: Napapabayaan ang mga mahihirap, lumalala ang kapaligiran sa daigdig, at kung walang gagawin, sa bandang huli ay guguho ang mundo.

Ang ibig sabihin ng "Sustainable" ay maaaring magpatuloy magpakailanman.
Nilalayon ng SDGs na lumikha ng mas magandang paraan ng pamumuhay nang hindi sinisira ang kapaligiran at mga likas na yaman para sa hinaharap.

Mahalagang magtulungan ang mga pinuno ng mga bansa at kumpanya para makamit ang mga layuning ito.
Ngunit kailangan din nating isipin at pag-usapan ang tungkol sa SDGs, at mamuhay sa mga paraan na makakatulong sa ibang tao at sa Daigdig. Tingnan natin ang 17 goals.


Goal    1

Walang kahirapan

Goal 1: Walang kahirapan

Ang layunin ay wakasan ang kahirapan sa lahat ng anyo at anyo, sa buong mundo.
Ang paglutas sa uri ng kahirapan kung saan ang mga tao ay walang sapat na makakain upang mabuhay ang unang hakbang.
Ang layuning ito ay higit pa sa pagkain at tubig; kabilang din dito ang pagtiyak na ang lahat ay may trabaho at tirahan, access sa mga ospital, at pagkakataon na sabihin ang kanilang iniisip o gamitin ang mga kakayahan na mayroon sila.

783 milyong tao sa buong mundo ang nabubuhay sa mas mababa sa $1.90 sa isang araw.


Goal    2

Walang pagkagutom

Goal 2: Walang pagkagutom

Ang gutom ay isang estado ng malnutrisyon na nangyayari kapag hindi ka nakakain ng maayos sa mahabang panahon.
Ang layuning ito ay matiyak na ang lahat, mula sa mga bata hanggang sa mga matatanda, ay nakakakuha ng sapat na pagkain na may sapat na nutrisyon.
Ang layunin ay upang mapanatili ang kapaligiran at pagkakaiba-iba ng pananim (pagkakaroon ng maraming iba't ibang uri ng mga bagay na magagamit), habang pinapataas ang matatag na produksyon ng pagkain.

Aabot sa 3.1 milyong batang wala pang 5 taong gulang ang namamatay sa malnutrisyon bawat taon.


Goal    3

Mabuting kalusugan at kagalingan

Goal 3: Mabuting kalusugan at kagalingan

Ang layunin ay para sa lahat na maging malusog, upang maiwasan ang sakit, at magkaroon ng access sa sapat na medikal na paggamot.
Ang mga kababaihan ay dapat makapagsilang ng mga sanggol ng ligtas, at ang mga gamot o bakuna ay magagamit ng lahat.
Kasama rin sa layuning ito ang pagbabawas ng mga pinsala o pagkamatay dahil sa mga aksidente at kontaminasyon ng hangin, tubig, at lupa.

Ang layunin ay iligtas ang pinakamaraming tao hangga't maaari sa pamamagitan ng mga gamot at bakuna.


Goal    4

Dekalidad na edukasyon

Goal 4: Dekalidad na edukasyon

Ang layunin ay magbigay ng pantay na edukasyon na may mataas na kalidad sa lahat, na may panghabambuhay na pagkakataon para sa pag-aaral.
Ang pagbibigay ng ligtas, madaling ma-access na mga paaralan at pagpaparami ng bilang ng mga kwalipikadong guro ay makakatulong sa pagkamit nito.
Mahalagang ipagpatuloy ang edukasyon kahit sa gitna ng tunggalian at kalamidad.

Aabot sa 57 milyong bata sa elementarya ang walang pagkakataong makapag-aral.
Isipin natin kung bakit ito nangyayari.


Goal    5

Pagkakapantay ng kasarian

Goal 5: Pagkakapantay ng kasarian

Ang layunin ay bigyan ng suporta ang mga kababaihan at pigilan ang diskriminasyon laban sa kanila.
Kabilang sa mga paraan ng paggawa nito ang pagpigil sa pisikal, emosyonal, at sekswal na pananakit sa kababaihan; pagpapahalaga sa gawaing-bahay; pagprotekta sa mga karapatan ng kababaihan na may kaugnayan sa pagbubuntis at panganganak; at paghikayat ng pantay na pakikilahok sa pulitika, ekonomiya, at iba pa.

Napakababa ng bilang ng kababaihan sa gobyerno sa maraming bansa.
Gawin nating katumbas ang mga babae sa mga lalaki sa maraming iba't ibang paraan.


Goal    6

Malinis na tubig at sanitasyon

Goal 6: Malinis na tubig at sanitasyon

Ang layunin ay mabigyan ang lahat ng malinis na tubig at malusog na kapaligiran sa pamamagitan ng wastong hygiene management.
Dahil dito, mahalaga ang mahusay na pamamahala ng tubig at pagtatapon ng basura para sa lahat at mga hakbang sa muling paggamit ng tubig.

Maraming tao ang kailangang sumalok ng tubig sa mga balon, at maraming bata ang namamatay sa pag-inom ng maruming tubig.


Goal    7

Abot-kaya at malinis na enerhiya

Goal 7: Abot-kaya at malinis na enerhiya

Ang layunin ay magbigay ng maaasahang, murang enerhiya sa lahat, hindi lamang mula sa kahoy o uling kundi mula rin sa mga makabagong pinagkukunan ng kuryente o gas.
Ang paggamit ng mas clean, renewable energy (tulad ng sikat ng araw, hangin, dumadaloy na ilog, at pagtaas ng tubig sa karagatan) at pagtaas ng kahusayan sa enerhiya ay susi.

Isipin natin kung anong uri ng enerhiya ang mabuti para sa mga tao at sa kapaligiran.


Goal    8

Disenteng trabaho at paglago ng ekonomiya

Goal 8: Disenteng trabaho at paglago ng ekonomiya

Ang disenteng trabaho ay nangangahulugan na ang lahat ay may access sa makabuluhang trabaho na nakakatulong sa paglago ng ekonomiya habang pinoprotektahan ang mga likas na yaman.
Ang layunin ay wakasan ang child labor na pumipinsala sa mental at pisikal na mga batang wala pang 18 taong gulang na napipilitang magtrabaho.

Napakahirap ng buhay kapag walang trabaho.
Makabubuti kung mas maraming kumpanya ang makakaunawa sa kahalagahan ng mga tao at kapaligiran.


Goal    9

Industriya, pagbabago, at imprastraktura

Goal 9: Industriya, pagbabago, at imprastraktura

Ang imprastraktura ay nangangahulugan ng mga gusali, transportasyon, serbisyo at iba pa na kailangan ng mga tao sa pang-araw-araw na buhay.
Higit pang mga halimbawa ang supply ng tubig, riles, gas, kuryente, at Internet.
Ang layunin ay upang bumuo ng disaster-proof na imprastraktura, hikayatin ang sustainable at inklusibong pag-unlad ng ekonomiya, at padaliin ang pagiisip ng mga makabagong teknolohiya.

Ano sa palagay mo ang dapat gawin ng mga pinuno ng mga bansa o kumpanya para sa kapaligiran at para sa mga taong nagtatrabaho?


Goal    10

Bawasan ang hindi pagkakapantay-pantay

Goal 10: Bawasan ang hindi pagkakapantay-pantay

Ang layunin ay upang mabawasan ang hindi pagkakapantay-pantay o mga pagkakaiba sa pagitan ng mga bansa at sa loob ng mga bansa.
Maaalis ang hindi pagkakapantay-pantay sa pamamagitan ng pagtaas ng kita ng mga mahihirap na tao at pag-alis sa mga batas at gawi na nagtatangi sa mga partikular na uri ng tao.

Walang gustong tratuhin nang hindi pantay o makaranas ng diskriminasyon.
Ang sustainable growth ay posible lamang kapag pinapayagan ng lipunan ang iba't ibang uri ng tao na maging aktibo.


Goal    11

Mga napapanatiling lungsod at komunidad

Goal 11: Mga napapanatiling lungsod at komunidad

Ang layunin ay lumikha ng mga lungsod at komunidad kung saan nakatira ang lahat sa ligtas, de-kalidad na pabahay na may access sa tubig, kuryente, at iba pang mahahalagang serbisyo.
Dapat maging matatag ang mga komunidad laban sa mga sakuna.
At dapat nilang subaybayan ang air pollution at waste management habang nagbibigay ng ligtas at madaling pag-access sa mga serbisyo para sa mga bata, matatanda, at iba pang mga taong mahina.

Pag-isipan natin kung paano gagawing mas ligtas at mas komportable ang mga lugar na tinitirhan ng mga tao para sa lahat.


Goal    12

Responsableng pagkonsumo at produksyon

Responsableng pagkonsumo at produksyon

Goal 12: Responsableng pagkonsumo at produksyon

Ang layunin ay upang matiyak na ang mga likas na yaman ay hindi nasasayang kapag ang mga bagay ay ginawa at ginagamit.
Kabilang sa mahahalagang paraan ng pagkamit nito ang pagbabawas ng food waste sa buong mundo; pagsubaybay sa mga nakakapinsalang kemikal na lumalabas kapag gumagawa ng mga bagay upang maiwasan ang kontaminasyon ng tubig, hangin, at lupa; at pagpapatibay ng Three R's (reduce, reuse, recycle) para mabawasan ang basura.

Ano sa palagay mo ang dapat gawin ng mga tao upang ihinto ang pag-aaksaya ng pagkain, tubig, enerhiya, at iba pang mapagkukunan?


Goal    13

Aksyon sa klima

Goal 13: Aksyon sa klima

Ang pagbabago ng klima ay nangyayari dahil ang mga emisyon ng carbon dioxide (CO2) at iba pang mga sangkap ng mga tao ay nagpapainit sa Daigdig at nagpapabago ng panahon.
Ang focus ay sa paggawa ng mga hakbang ngayon upang paghandaan ang mga problema sa pagbabago ng klima at ang mga natural na kalamidad na idudulot nito.

Pag-isipan natin kung paano ihinto ang CO2 emissions.


Goal    14

Buhay sa ilalim ng katubigan

Goal 14: Buhay sa ilalim ng katubigan

Karamihan sa polusyon sa karagatan ay sanhi ng mga bagay na ginagawa ng mga tao sa lupa.
Ang layunin ay bawasan ang polusyon sa karagatan, wakasan ang iligal na pangingisda na pumipinsala sa kapaligiran, at tiyakin na ang mga yamang-dagat ay magagamit nang tuluy-tuloy.

Ang mga karagatan ay puno ng hindi nabubulok na plastic na basura na dumudumi sa tubig at pumapasok sa katawan ng mga isda.


Goal    15

Buhay sa lupa

Goal 15: Buhay sa lupa

Ang pagprotekta sa mga kagubatan at pagtigil sa pagpapalawak ng disyerto ay mahalaga para sa pag-iingat at pagbabalik ng sigla sa mga land ecosystems (sa madaling salita, mga hayop at mga kapaligiran na kanilang tinitirhan) at para sa paggamit ng mga ito sa isang napapanatiling paraan.
Ang mga endangered species ay dapat protektahan at ang pagkawala ng biodiversity ay dapat pigilan.


Pag-isipan natin kung paano natin mapipigilan ang pagbaba ng bilang ng mga halaman at hayop.


Goal    16

Kapayapaan, hustisya, at matatag na mga institusyon

Kapayapaan, hustisya, at matatag na mga institusyon

Goal 16: Kapayapaan, hustisya, at matatag na mga institusyon

Ang layunin ay lumikha ng mapayapa at inklusibong mga lipunan kung saan ang lahat ay may access sa batas (mga korte at legal na pamamaraan), at upang matiyak na ang mga makatarungang institusyon ay aktibo sa komunidad, bansa, at pandaigdigang antas.


Ang bawat isa ay dapat na mamuhay sa isang mapayapa, ligtas, at makatarungang mundo.


Goal    17

Pagtutulungan para sa mga layunin

Goal 17: Pagtutulungan para sa mga layunin

Ang layunin ay tiyakin ang pagtutulungan ng lahat ng bansa upang makamit ang Goal 1 hanggang 16.
Ang mga SDGs ay dapat isama sa mga pambansang plano habang ang mga mas malalaking hakbang ay ginagawa upang makamit ang mga ito.
Kailangang isipin ng bawat bansa kung anong mga aksyon ang maaari nitong gawin at kung paano nito magagamit ang mga financial resources nito upang makamit ang mga layunin. Ang mga developed countries ay makakatulong sa mga developing countries sa kanilang mga pagsisikap.

Siguraduhin nating maisakatuparan ang misyon ng SDGs: Walang iwanan. Mag-isip tungkol sa kung ano ang maaari mong gawin sa iyong sarili!